24 mei 2022
De inrichting van de fysieke leefomgeving heeft invloed op hoe gezond bewoners zich gedragen. Daarom moet in wijken en buurten meer aandacht komen voor het gezond ontwerpen en inrichten van de buitenruimte. Het RIVM, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, onderzocht welke elementen in de fysieke leefomgeving gezonde gedragingen van bewoners bevorderen.
Onder fysieke leefomgeving valt de (semi) openbare buitenruimte, zoals parken, speeltuinen, fiets- en wandelpaden. Onder bevordering van gezond gedrag vallen thema’s zoals bewegen, ontmoeten, slapen en eten. De onderzoekers interviewden bewoners en professionals, zoals (beleids)medewerkers openbare ruimte, sport- en opbouwwerkers. Ook brachten de onderzoekers op basis van de beschikbare wetenschappelijke literatuur verbanden in kaart tussen gezonde gedragingen en elementen in de openbare buitenruimte.
Bewoners en professionals noemen de volgende elementen die gezond gedrag bevorderen in de fysieke leefomgeving:
• fiets- en wandelpaden;
• groen in de wijk;
• natuur- en recreatiegebieden;
• speeltuin, speeltoestellen, en ruimte voor bewegen;
• aanwezigheid voorzieningen, zoals scholen en buurthuizen;
• aantrekkelijke openbare ruimte;
• gezond voedselaanbod;
• afwezigheid omgevingslawaai.
Deze elementen komen ook naar voren in de wetenschappelijke literatuur. Uit verschillende onderzoeken blijkt bijvoorbeeld het positieve verband tussen groen en gezond gedrag van inwoners van jong tot oud.
Om gezond gedrag te stimuleren, is volgens professionals en bewoners aandacht nodig voor nabijheid, diversiteit, kwaliteit en onderhoud. De inrichting van de openbare ruimte moet vooral passen bij de wensen van bewoners in een buurt of wijk.
Dit onderzoek biedt handvatten voor een gezond ontwerp en inrichting van de leefomgeving. Zo blijkt uit de interviews en het literatuuronderzoek dat beweging wordt gestimuleerd door de aanwezigheid van fiets- en wandelpaden. Echter, willen inwoners daadwerkelijk gebruikmaken van deze fiets- en wandelpaden, dan gelden een aantal randvoorwaarden. Dit betekent bijvoorbeeld dat de fiets- en wandelpaden goed onderhouden zijn, breed opgezet zijn en vrij liggen van autowegen. Het luisteren naar de wensen van de inwoners levert een ontwerp en inrichting van de openbare ruimte op die beter aansluit. Inwoners zijn immers de gebruikers van de fysieke leefomgeving en weten het beste wat in hun buurt of wijk het beste past.
De Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven is een onafhankelijk en open platform van publieke en private organisaties. We werken samen met inwoners aan oplossingen voor een gezonde stedelijke leefomgeving. De organisaties binnen de hub ontwikkelen wetenschappelijk onderbouwde, datagedreven concepten en instrumenten: evidence based producten en diensten die een positief effect hebben op de gezondheid van iedereen die woont, werkt of recreëert in een stedelijke omgeving. Nu en in de toekomst.
Lees meer
